بحث قاعده تنوع قیود و احکام آن:
این بحث را با یک مثال شروع می کنیم:
((اذا زَالَتِ الشَمسُ فَصَلِّ مُتَطَّهَّراً))
(هنگامی که خورشید زوال یافت در حالی که طهارت حاصل کردی نماز بخوان)
در این مثال 2 قید برای نماز وجود دارد:
1- زوال شمس
2-طهارت
*زوال شمس:قید برای وجوب فعلی است( یعنی قبل از زوال خورشید هنوز نمازی بر شخص واجب نشده و بعد از زوال خورشید وجوب نماز بر شخص فعلی می شود)
*طهارت:طهارت شرط تحقق نماز نیست( به این معنا که بعد از زوال خورشید وجوب فعلی نمازبر شخص محقق می شود،هر چند مکلف طهارت نداشته باشد)
بلکه طهارت ،قیدی است برای خود نماز، از آنجایی که نماز واجب است طهارت برای آن نماز هم واجب می شود(از باب مقدمه واجب)در واقع طهارت متعلَّق وجوب است و طهارت آن چیزی است که به وجوب تعلق گرفته است.
معنای اینکه می گوییم طهارت قید است برای واجب(نماز) این است که امر به( نماز با طهارت) تعلق گرفته و نماز با طهارت یک حصه خاص از واجب است.(یعنی ما امور واجبی داریم که نیاز به طهارت ندارد و بهتر بگوییم نمازهایی داریم که نیاز به طهارت ندارد)
لذا :صلات با طهارت= صلات+ تقیُّد به طهارت است.
امر به نماز= امر به نماز+ تقیُّد(طهارت) است.
_بنابراین معنای اخذ قید در واجب تحصیص به وسیله آن قید و تعلُّق امر به آن واجب همراه با قیدش است.
[به این معنا که:قیدی که در واجب وجود دارد،مانند( قید طهارت) که برای نماز وجود دارد موجب می گردد که بر مکلف واجب باشد یک حصه خاصی از واجب که نیاز به طهارت دارد و طهارت قید آن واجب است،را امثال کند.]
خلاصه:
قید قرار دادن(تقیُّد) طهارت برای صلات یعنی:
1-واجب به وسیله طهارت حصه حصه( تقسیم بندی و جزیی شود)
2- امر به صلات و تقیبُد به قید طهارت تعلق می گیرد.
3-نسبت قید به تقیُّد ،نسبت علت به معلول است(یعنی تا قید نباشد تقیُّدی نخواهد بود)اما نسبت قید به ذات واجب، نسبت علت به معلول نیست.
حال برای خصوصیتی که ممکن است در یک جمله وجود داشته باشد 2 صورت امکان دارد:
1- گاهی آن خصوصیت فقط قید برای وجوب قرار داده می شود.
(مانند شرط زوال خورشید برای وجوب صلات)
2-گاهی قید برای وجوب و واجب برای هم قرار داده می شود.
(مانند خصوصیت ماه مبارک رمضان که هم می تواند قید وجوب باشد و هم قید واجب.
قید وجوب:بدون دخول ماه مبارک رمضان روزه وجوب ندارد.یعنی وجوب به روزه و به تقیُّد به اینکه ماه رمضان باشد تعلق گرفته است.
قید واجب:اگر ماه رمضان شود روزه واجب می شود.
منبع :اصول ایروانی ،حلقه ثانی شهید صدر (ره) 193 و 192
فرم در حال بارگذاری ...