شيوه هاي اجتهادي مرحوم شيخ انصاري(ره):
1-تحرير مساله و روشن شدن موضوع
مثلا در بحث غنا شيخ (ره)اول مساله غنا را تحرير و بررسي مي كند و موضوع را روشن مي كنند
2-ذكر ادله مربوط به بحث و بررسي و نقد ادله
-آيا در كتاب آيه اي مبني بر حرمت غنا وجود دارد
-آيه لهو الحديث شامل غنا مي شود
-روايت كشيدن صوت غنا شامل غنا مي شود
3-بررسي سير تحول فتوا
سير تطور غنا و فتواي آن:در چه زمان و مجلسي بوده،براي چه كسي بوده،هدف از آن چه بوده؟
برخي فقها قائل به حرمت هستند
برخي قائل به كراهت هستند
4-زمينه سازي براي اعمال اصل برائت در فرض نپرداختن قدماء در مساله و نبود دلايل كافي
شيخ قائل است در جايي كه فقط فتوا براي متاخرين باشد و دليل بر آن وجود نداشته باشد احتمال حكم به برائت بيشتر است.
5-مشخص كردن شهرت فتوائي در ميان قدماءو متاخرين در صورت وجود داشتن
شيخ انصاري(ره) معتقد است چون قدما فتوا داده اند و مشهور هم فتوا داده اند،به شهرت فتوائي عمل مي كنيم،البته برخي از فقها قائل به شهرت فتوايي نيستند مانند مرحوم خويي (ره)، شيخ انصاري(ره) در شهرت،قائل به حجيت شهرت قدما هستند.
6-بيان ادعاي احتمالي در مساله و خدشه در آن با تعيين موضوع
شيخ (ره) ادعاهاي احتمالي را بيان مي كند و با هدف تبيين مساله، ادعاها را بررسي و نقد مي كند.
7-نپرداختن به آراي فقهاي اهل سنت
البته شيخ انصاري(ره) گاهي بطور گذرا اشاره به آراي اهل سنت مي كند اما به طور مبسوط به آن نمي پردازد
8-توجه به آيات الاحكام در فرايند استدلال
شيخ انصاري(ره) هر آيه قرآن را به يك عنوان فقهي نمي چسباند،بلكه آيات الاحكام را جدا مي كند و در بحث روزه مثلاً به آن استدلال مي كند
9-بررسي درايي(متن+ سند) روايات
10- حل تعارض روايات
بررسي منشا تعارض بسار مهم است
11-ذكر اجماعات منقول از باب تاكيدو مويد بودن
شيخ از اجماع منقول به عنوان مويد و از باب تاكيد استفاده مي كنند؛و اجماع مدركي را قبول مي كنند نظر مرحوم فاضل هم همين هست.
12- واژه شناسي و تبيين معناي لغوي
تبيين معناي لغوي براي شيخ اصل اساسي است
-مثلا:غنا عبارتست از كشيدن صوت به صورت ايجاد ترجيع در صوت(فراز و فرود)
-كما عن المصباح مبادله مالٍ بمالٍ،استفاده از كتاب لغت مصباح المنير
شيخ وقتي مي خواهند حكم بدهند نظر نهايي خود را به لغت استناد مي دهند.
13-شيخ انصاري(ره) اگر مساله اي ا از مقنعه شيخ مفيد(ره) و يا النهايه شيخ طوسي(رة) نقل مي كند،معلوم مي شود اين مساله مستند روايي دارد.
14-هرچه شيخ انصاري (ره) از مبسوط نقل مي كند،آن فقه اجتهادي است و از قواعد كلي و قواعد فقهي استفاده كرده است.
15- هر چه شيخ انصاري(ره) از علامه حلي نقل مي كند معلوم مي شود كه در ميان متقدمان مطرح نبوده است.
16- شيخ انصاري (ره) شهرت را جابر ضعف سندي مي داند.
17- شيخ نظرات خود را با عبارت ( الانصاف) بيان مي كند و الانصاف دليل پنجم شيخ است.
درس خارج فقه استاد محمدي همداني.رفيعه المصطفي (س)تهران
فرم در حال بارگذاری ...